آموزش و یادگیری درباره مراقبت از دندان بخش ضروری از فرایند رشد و تکامل کودک است، همان طور که یاد گرفتن گره زدن بندهای کفش، یادگیری الفبا و حفظ جدول ضرب برای کودک لازم است.
ما مسواک میزنیم، نخ دندان میکشیم، از دندانهایمان به عنوان ابزار استفاده نمی کنیم و به این ترتیب مراقبت سلامت دهان و دندانمان هستیم. اما هنوز خیلی چیزها درباره دندان نمی دانیم در حالی که دانستن آنها مهم است و به ما در حفظ سلامت دهان و دندان کمک میکند.
بهترین دوست دندان، مسواک نیست
بله مسواک زدن و نخ دندان کشیدن دو عمل بهداشتی هستند که همیشه در کنار هم می آیند و برای سلامت دهان و دندان هر دو ضروری اند. اما اولین خط دفاعی دندانها در مقابل مواد مختلفی که وارد دهان میشوند، بزاق است. بزاق ماهیت ضد عفونی کننده داشته و با پوسیدگی دندان مقابله میکند.
پوسیدگی دندان به واسطه باکتری هایی ایجاد میشود که از قندهای موجود در غذا و نوشیدنی ها تغذیه میکنند. این باکتری ها به نام پلاک میتوانند به سطوح دندانی بچسبند و اسید تولید کنند. این اسید مینای دندان را از بین میبرد. بزاق که بهترین دوست دندان هاست به شستشوی دهان و خنثی سازی این فرایند کمک میکند.
اگر دهانتان خشک باشد، دیگر بزاق به خوبی از دهانتان مراقبت نمیکند. عملکرد بزاق در کنترل باکتری ها و توانایی آن در مقابله با تاثیر منفی قندهای موجود در دهان در صورتی که بزاق کافی در دهان نداشته باشید دیگر مفهومی پیدا نمی کند.
افرادی که زیاد دارو مصرف میکنند، بیشتر مستعد خشکی دهان و در نتیجه پوسیدگی دندان هستند. برخی توصیه میکنند هنگامی که دهانتان خشک است از آدامس نعنایی بدون شکر استفاده کنید.
یک راهکار دیگر برای خشکی دهان به همراه داشتن یک بطری آب است. مصرف آب نیز شرایط اسیدی دهان را تعدیل میکند و به بزاق کمک مینماید.
خوردن و نوشیدن میان وعده های مکرر برای دندانهایتان خوب نیست
فکر میکنید چه چیزی برای دندان ها بدتر از یک کیک شکلاتی میتواند باشد؟ مصرف میان وعده های زیاد یا نوشیدنی های زیاد بین روز یکی از بدترین کارهایی است که میتوانید با دندانهای خود بکنید. تنها مقدار شکر یا نشاسته ای که میخورید مهم نیست بلکه دفعات خوردن نیز مهم است.
به خاطر داشته باشید که اسیدی که باکتری ها در دهان تولید میکنند از کربوهیدراتهایی که میخورید تغذیه میکنند. خواه قند موجود در چای شیرین صبحانه باشد یا کیک میان روز. هر چه تعداد دفعاتی که قند و نشاسته میخورید بیشتر باشد، اسید بیشتری در دهانتان تولید میشود و مقدار بیشتری از مینای دندانتان حل میشود. پس بهتر است حداقل به خاطر دندانهایتان هم که شده وعده های کم حجم و خیلی زیاد نخورید.
اگر یک وعده غذایی کامل بخورید یک بار دهانتان تحت حمله اسیدی قرار میگیرد اما اگر دائما چیزهای مختلف بخورید تعداد حملات را افزایش میدهید.
زدودن قندها از محیط دهان 20 دقیقه طول میکشد. در حین این 20 دقیقه باکتری های دهان بسیار فعال هستند و خیلی زود قندها را به اسید تبدیل میکنند اما با کمک بزاق اسیدها خنثی میشوند. اما اگر پس از خنثی سازی باز هم یک خوراکی شیرین دیگر بخورید باز دهانتان را در معرض تاثیرات بد قند قرار داده اید و 20 دقیقه دیگر به باکتری ها فرصت فعالیت و در نتیجه پوسیدگی دندان بخشیده اید. در نهایت تکرار این چرخه کار شما را به دندان درد و عصب کشی میرساند یا حتی ممکن است مجبور شوید دندان خود را بکشید.
فلوراید
فلوراید به پیشگیری از پوسیدگی دندان کمک میکند و بحثی در این نیست اما چه مقدار فلوراید؟ باید بدانیم مقدار مناسب فلوراید چقدر است. به علت منابع رو به افزایش فلوراید (فلوراید طبیعی، فلوراید افزوده شده به منابع آب در برخی کشورها، فلوراید موجود در دهان شویه و خمیر دندانها و … ) بخش سلامت و خدمات اجتماعی ایالات متحده امریکا در سال 2010 توصیه کرده است که مقدار فلوراید آب نوشیدنی محدود شود و سطح آن از 0.7 تا 1.2 میلی گرم در لیتر به 0.7 تقلیل یابد.
بسیاری از افراد نگران فلورز هستند. فلورز وضعیتی است که در آن لکه های سفید رنگ روی دندان ایجاد میشود که ظاهر لبخند را نازیبا میکند اما موارد فلورز تقریبا همیشه خفیف یا بسیار خفیف است. با این حال بهتر است اگر در مناطقی زندگی میکنید که در آب آشامیدنی لوله کشی فلوراید اضافه میشود، مطمئن شوید فلوراید زیادی دریافت نمی کنید.
مهمتر از این مورد، توجه به فلوراید کودکان است. برای مسواک زدن کودکان تا 3 سالگی نباید بیشتر از اندازه یک دانه برنج، خمیر دندان روی مسواکشان بزنید.
در مورد کودکان 3 تا 6 ساله میتوانید به اندازه یک نخود خمیر دندان استفاده کنید.
خمیر دندان باید به بیرون تف شود اما لازم نیست فورا دهان شسته شود
اگر شما یا کودکتان عادت دارید خمیر دندان را قورت میدهید، احتمال زیادی دارد که فلوراید بیش از حد دریافت کنید. همان طور که روی بسته بندی محصولات خمیر دندان نوشته شده، نباید آن را ببلعید.
با این حال لزومی ندارد فورا پس از مسواک زدن دهان خود را شستشو دهید. میتوانید بگذارید فلوراید مدت بیشتری در تماس با دندانهایتان قرار داشته باشد تا تاثیر آن در پیشگیری از پوسیدگی دندان بیشتر شود.
نشستن دهان پس از استفاده از خمیر دندان به همان علت خوب است که درمانهای دندانپزشکی با ژل یا خمیر فلوراید که دندانپزشک به سطح دندانها می مالد و 30 دقیقه میگذارد بماند، خوب است.
برخی افراد که در خطر بیشتری قرار دارند، میتوانند این درمان را چند مرتبه در سال انجام دهند. دندانپزشک نیز ممکن است خمیر دندان یا شوینده با فلوراید بالا تجویز کند.
دندان نشانگر سلامت درون است
از هر 7 بزرگسال بین 35 تا 44 ساله، 1 نفر به بیماری لثه مبتلاست. در مورد بزرگسالان بالای 65 سال این مقدار به یک نفر در هر 4 نفر افزایش می یابد.
این مسئله مهمی است چون پوسیدگی دندان و عفونت های دیگر دهان با مشکلات دیگر پزشکی مانند بیماری قلبی، سکته مغزی و دیابت همراه است.
سلامت دهان بخش مهمی از سلامت عمومی است. بسیاری از مردم نمی دانند افرادی که در خطر بیشتر بیماری لثه قرار دارند، در خطر بیشتر بیماری قلبی نیز قرار دارند. همچنین احتمال وزن کم در هنگام تولد و زایمان زود رس در زنان بارداری که بیماری لثه دارند بیشتر است. یک گروه دیگر از افرادی که در خطر بیشتر بیماری لثه قرار دارند، افراد دیابتی هستند.
باکتری های موجود در بیماری لثه میتوانند به نواحی دیگر بدن نیز منتقل شده و بیماری ایجاد کنند.
